Majątek po rozwodzie – jak wygląda podział majątku wspólnego?

Aktualizacja 1 grudnia 2022

Podziałowi majątku po rozwodzie podlega zasadniczo majątek wspólny, jednak rozliczany jest także majątek osobisty. Małżonkowie mają obowiązek zwrócenia wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty, ale mogą też żądać zwrotu wydatków i nakładów poczynionych na majątek wspólny z majątku osobistego. Jak wygląda więc podział majątku po rozwodzie?

Co wlicza się do majątku wspólnego?

Majątek wspólny powstaje w chwili zawarcia związku małżeńskiego, o ile para nie zawarła wcześniej małżeńskiej umowy majątkowej (intercyzy). W jego skład wchodzą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej – zarówno te nabyte przez oboje małżonków, jak i te nabyte przez jednego z nich.

Do majątku wspólnego należą więc przede wszystkim:

• dochody z majątku wspólnego i majątku osobistego małżonków,
• wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej,
• przedmioty zwykłego urządzenia domowego, służące do użytku obojga małżonków.
  Wszystkie te składniki podlegają podziałowi po rozwodzie.

Co nie podlega podziałowi majątku po rozwodzie?

Podziałowi po rozwodzie nie podlega natomiast majątek osobisty każdego z małżonków (choć nakłady z tego majątku i nakłady na ten majątek podlegają rozliczeniu). W skład majątku osobistego małżonków wlicza się między innymi:

• przedmioty majątkowe nabyte poprzez dziedziczenie, zapis lub darowiznę,
• przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
• przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej,
• prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
• przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia,
• prawa autorskie,
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała,
• przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.

Co sąd bierze pod uwagę przy podziale majątku?

Przy podziale majątku wspólnego sąd bierze pod uwagę wartość majątku z chwili zniesienia współwłasności. Co do zasady, małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, ale każdy z nich może zażądać ustalenia nierównych udziałów, w uzasadnionych przypadkach. Sąd bierze wtedy pod uwagę stopień przyczynienia się małżonka do powstania majątku. Przyczyną obniżenia udziałów w majątku wspólnym może być nieuzasadnione trwonienie majątku lub uzależnienia, natomiast przyczyną podwyższenia udziałów w majątku mogą być nakłady w postaci pracy we wspólnym gospodarstwie domowym i wychowywania dzieci. Nie ma natomiast znaczenia, który z małżonków będzie w większym stopniu zajmować się dziećmi po podziale majątku. Koszty związane z opieką nad małoletnimi znajdują pokrycie w alimentach.

Kto ma prawo do domu po rozwodzie?

Przy podziale majątku wspólnego najważniejszym elementem składowym tego majątku jest najczęściej nieruchomość – dom lub mieszkanie. Jeśli wchodzi ono w skład majątku wspólnego to – o ile jest to możliwe – sąd może podzielić je na pół między małżonków. Jeżeli jednak mamy do czynienia z małym mieszkaniem w bloku, takie rozwiązanie okaże się niemożliwe. Sąd weźmie więc pod uwagę zdolność współmałżonka do spłacenia części majątku drugiej osoby oraz możliwość zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych przez współmałżonka, który przestanie być właścicielem nieruchomości. Dom nie zawsze wchodzi jednak w skład majątku wspólnego. Przykładowo, jeżeli został wybudowany na działce będącej własnością jednego z małżonków, to stanowi część jego majątku osobistego.

Kto ponosi koszty sądowe w sprawie o podział majątku?

Zasadniczo, koszty sądowe w sprawie o podział majątku małżonkowie ponoszą po równo, choć opłatę sądową od wniosku o podział majątku wspólnego uiszcza wnioskodawca. Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę nakazuje jednak zwrot połowy wysokości tej opłaty drugiej stronie. Pozostałe koszty również są rozliczane – albo w orzeczeniu kończącym sprawę, albo na bieżąco w postaci wezwania do uiszczenia zaliczek, na przykład na poczet wynagrodzenia biegłych.